Natte teelten
Deze maatregel is niet aan de orde in Midden-Delfland.
Wat is het?
Er zijn gewassen die onder natte omstandigheden goed groeien. Daardoor hoeft de grond niet meer drooggelegd te worden, maar wordt de bodem juist vernat. Het waterpeil kan dan zelfs omhoog. Dit zorgt voor minder veenafbraak en bodemdaling.
Voorbeelden van natte teelten zijn lisdodde, cranberry, riet en veenmos. Deze gewassen worden nu bijna niet geteeld in Nederland, maar ze kunnen wel helpen bij het verminderen van bodemdaling. Natte teelten zijn nog in een experimentele fase. Voor sommige gewassen (cranberry en riet) is er wel een markt, maar is de oogst nog lastig en heel arbeidsintensief. Voor lisdodde begint langzaam een markt te ontstaan als duurzaam bouwmateriaal. Uit de praktijk zal moeten blijken of een duurzame teelt – inclusief verdienmodel – kan worden ontwikkeld.
In Midden-Delfland is de noodzaak voor een verandering van landgebruik er nu niet. Vanuit de visie voor het Bijzonder Provinciaal Landschap zijn natte teelten ongewenst door de impact op weidevogels en ruimtelijke kwaliteit (openheid van het landschap).
Wanneer helpen natte teelten bij het tegengaan van bodemdaling?
Voor teelt in de laagst gelegen en natste delen van veengebieden. Hoe dikker het veenpakket, hoe groter het risico op bodemdaling. Om de teelt te kunnen uitvoeren is veel water nodig en daarom zijn de laagste en natste percelen het meest geschikt.
Ik heb interesse in natte teelten, wat komt er bij kijken?
- Natte teelten zijn nog experimenteel. Er is dus nieuw ondernemerschap voor nodig en het brengt financiële risico’s met zich mee. Een avontuurlijke ondernemer kan dit op kleine schaal – in de vorm van een proefproject – uitproberen, als er ook een markt is voor het product. En als er geschikte werktuigen voor de teelt beschikbaar zijn, zodat de arbeidsinzet realistisch is en het gewas ‘slim’ kan worden verbouwd.
- Een natte teelt heeft veel water nodig. Het waterpeil op het perceel moet dus worden verhoogd en dat betekent aanpassingen in het watersysteem.
Ik wil graag natte teelt, wat moet ik doen?
- Toestemming: er moeten aanpassingen plaatsvinden in het watersysteem (peilverhoging). Het waterschap moet het nieuwe peil vastleggen in een peilbesluit.  Daarnaast staat in het bestemmingsplan dat bij het bewerken van het land het behoud en herstel van landschaps- en cultuurhistorische waarden in de vorm van (o.a.) het open weidelandschap voorop staat. Gemeente Midden-Delfland en het Hoogheemraadschap van Delfland zullen hier vanuit de visie voor het Bijzonder Provinciaal Landschap geen medewerking aan verlenen, vanwege de negatieve effecten op weidevogels en de ruimtelijke kwaliteit.
- Financiering:Â er is geen standaard financiering beschikbaar.
- Kennis en advies: op kleine schaal wordt geëxperimenteerd met natte teelten. In deze pilots wordt kennis verzameld. Zo gaat een bouwmaatschappij in Friesland in 2021 lisdodde telen op een perceel van 10 hectare.
Impact op andere thema's
- Klimaatmitigatie → Als de teelt plaatsvindt met een waterpeil op het maaiveld, heeft het een positief effect op mitigatie. Bij een drooglegging van 20 cm hangt het ervan af hoe de balans tussen de verschillende broeikasgassen is, omdat er dan ook sprake is van (meer) methaanemissie.
- Klimaatadaptatie → Natte teelten kunnen beter omgaan met een wisselend waterpeil. Bij wateroverlast kan het peil worden verhoogd om zo meer water te bergen. De vraag is of in de zomer ook meer wateraanvoer nodig is. Dat wisselt per gewas. ​
- Landschap en cultuurhistorie → Het landgebruik verandert hierdoor, de openheid gaat verloren. Dit staat haaks op het beleid in Midden-Delfland om het landschap open te houden.
- Agrarische functie → De agrarische functie verandert sterk. Voorlopig is nog niet duidelijk of een goed verdienmodel kan ontstaan.
- Bodemkwaliteit → De gewassen verbruiken voedingsstoffen en die moeten worden aangevuld. Bemesting en andere werkzaamheden met machines op een zeer natte bodem zorgen voor verdichting.
- Biodiversiteit → Als grasland wordt vervangen door een natte teelt is dit nadelig voor weidevogels.
- Waterkwaliteit → Minder veen wordt afgebroken en dus komt minder stikstof en fosfaat vrij. De gewassen hebben echter voedingsstoffen nodig en het is risicovol om te bemesten op zo’n natte bodem. Bemesting moet dus heel voorzichtig en gecontroleerd worden toegepast.
