Bodemdaling Delfland

  • Home
  • Keuzehulp
  • Maatregelen
    • Waterinfiltratiesystemen
    • Diepe greppels
    • Perceel ophogen met grond
    • Klei aanbrengen op veen
    • Versterken van bodemleven en -vruchtbaarheid
    • Niets doen
    • Variatie in drooglegging
    • Dynamisch peilbeheer
    • Boeren bij hoog water
    • Natte teelten
    • Functie van grond veranderen
  • Bodemsoorten
  • Begrippenlijst
  • đź’¬ Ga met ons in gesprek
Menu
  • Home
  • Keuzehulp
  • Maatregelen
    • Waterinfiltratiesystemen
    • Diepe greppels
    • Perceel ophogen met grond
    • Klei aanbrengen op veen
    • Versterken van bodemleven en -vruchtbaarheid
    • Niets doen
    • Variatie in drooglegging
    • Dynamisch peilbeheer
    • Boeren bij hoog water
    • Natte teelten
    • Functie van grond veranderen
  • Bodemsoorten
  • Begrippenlijst
  • đź’¬ Ga met ons in gesprek

Waterinfiltratiesystemen (onderwater- en drukdrainage)

  • Wat is het?
  • Wanneer helpt deze maatregel bij het tegengaan van bodemdaling?​
  • Waar moet ik op letten?​
  • Ik wil graag deze maatregel toepassen, wat moet ik doen?
  • Impact op andere thema's
  • Meer weten?

Toestemming: Waterinfiltratiesystemen zijn vergunningsplichtig.

Wat is het?

Het grondwater in veenweiden beweegt niet zoveel mee met het slootwater, omdat veen hydrofoob is. Dat betekent dat water niet goed kan vermengen met veen. Daardoor staat op een perceel veengrond het grondwater bol in de winter, als het veel regent. En dat maakt het lastig om in het voorjaar de grond te bewerken. In de zomer, als het droog is, staat de grondwaterspiegel juist hol; met versnelde bodemdaling als gevolg. 

In de tekening ziet u hoe een waterinfiltratiesysteem (WIS) werkt. WIS bestaat uit buizen die eindigen in het water in de sloten (die buizen noemen we drains). Het slootwater loopt daardoor het perceel in en wordt vanzelf gelijkmatig verdeeld over het hele perceel. De buizen moeten op korte afstand van elkaar liggen, zo’n 10 meter. In de zomer loopt het water uit de sloten het perceel in, waardoor de bodem vochtiger blijft. Dit vermindert de bodemdaling en er is meer water beschikbaar voor het gewas. In de winter wordt door de buizen het overschot aan regenwater afgevoerd naar de sloot. Het grootste voordeel van WIS is dat het land in het voorjaar eerder droog is, zodat de grond kan worden bewerkt en bemest.

Er zijn twee soorten WIS:

  • Passieve WIS (ook bekend als onderwaterdrainage): het water loopt vrij in en uit de drains.
  • Actieve WIS (ook bekend als drukdrainage): de drains in een perceel zijn met elkaar verbonden en gekoppeld aan een pomp. De pomp kan actief water uit de sloot in de buizen pompen. Daardoor is er meer zekerheid (ongeveer 50% minder bodemdaling) dat het perceel in de zomer nat genoeg blijft. 

Wanneer helpt WIS bij het tegengaan van bodemdaling?

  • Als de bodem een veenpakket is, of een dun kleidek op veen.
  • Als er sprake is van kwel, is alleen een actieve WIS (drukdrainage) effectief.
  • Als er geen of weinig ijzer in het grondwater zit, want anders raken de drainagebuizen snel verstopt.
  • Als genoeg zoet water kan worden aangevoerd. In de zomer heeft een perceel met onderwaterdrainage al gauw 20% extra water nodig. In de winter moet juist genoeg water afgevoerd kunnen worden.
  •  
Bekijk de perceelskaart

Waar moet ik op letten bij WIS?

  • Veendikte. Een drain ligt ergens tussen de 40 en 60 cm onder het maaiveld. Dit hangt af van het slootpeil. Onderwaterdrainage is alleen nuttig als de buizen in de veenlaag liggen. De veenlaag moet dus meer dan 60 cm dik zijn. 
  • Zekerheid over het verminderen van bodemdaling. Actieve drainage biedt meer zekerheid over het tegengaan van bodemdaling (ongeveer 50% minder bodemdaling), maar is ook duurder dan passieve drainage.
  • Investeringen. Passieve drainage kost ongeveer € 2500,- per hectare; actieve drainage kost ongeveer € 3500,- per hectare. Deze kosten worden in 20 jaar afgeschreven. Per jaar gaat het dus om een investering van €150-200,- per hectare. Ondernemers vinden dit vaak nog een te hoge investering, ten opzichte van de voordelen van onderwaterdrainage. De drainage wordt vaker aangelegd als de overheid ook financieel bijdraagt. 

Ik wil graag WIS toepassen, wat moet ik doen?

  • Toestemming: in het bestemmingsplan van de gemeente staat dat een omgevingsvergunning nodig is voor “het wijzigen van de waterhuishouding of de grondwaterstand en/of het vergroten van de toe- of afvoer van water door onder meer het afdammen, stuwen, bemalen, onderbemalen, het draineren van gronden, en het graven, dempen of anderszins wijzigen en verbeteren van waterlopen, sloten en greppels”. Deze vergunning moet worden aangevraagd bij het Omgevingsloket.
    Let op: ligt uw perceel buiten de gemeente Midden-Delfland? Check dan bij de desbetreffende gemeente of u voor deze maatregel een vergunning moet aanvragen.
  • Financiering: er is geen standaard financiering voor, soms zijn Europese of provinciale subsidies beschikbaar. RVO biedt wel een fiscaal voordeel voor ondernemers die investeren in onderwaterdrainage. U kunt meer lezen over dit fiscale voordeel op de website van RVO. Daarnaast worden via de methode Valuta voor Veen verhandelbare COâ‚‚-certificaten uitgegeven voor pompgestuurde (actieve) WIS. Dat gebeurt nu alleen nog binnen proefprojecten, maar in de toekomst kan dit worden uitgerold.
  • Kennis en advies: overleg met het Waterschap is heel belangrijk. Zij kunnen u adviseren over het watersysteem, de beschikbaarheid van voldoende zoet water en vertellen of onderwaterdrainage nuttig is op het betreffende perceel (eventueel gecombineerd met een milieutechnisch bureau). Ook is het belangrijk dat u de grondwaterstand zelf kunt meten in het perceel.

Impact op andere thema's

Legenda

  • Landschap en cultuurhistorie → Het huidige landgebruik kan langer voortgezet worden
  • Agrarische functie → De waterhuishouding verbetert.
  • Klimaatmitigatie → Minder afbraak van veen en COâ‚‚-uitstoot
  • Bodemkwaliteit → Beter waterhuishouding, dus minder kans op bodemverdichting
  • Biodiversiteit → Geen aanwijzingen dat er direct invloed is op de stand van weidevogels.
  • Klimaatadaptatie → Betere waterhuishouding, maar wel meer aanvoer van water nodig bij droogte. In de zomer is de kans op wateroverlast groter; in de winter is deze kans juist kleiner. Met de invoering van dynamisch peilbeheer kan hier rekening mee worden gehouden.
  • Naar dynamisch peilbeheer
  • Waterkwaliteit → Onvoldoende bekend. In theorie komt minder stikstof en fosfaat vrij, omdat minder veen oxideert en daardoor ook minder stikstof en fosfaat uitspoelt.

Meer weten?

Factsheet WIS

Deze site is ontwikkeld in samenwerking tussen LTO Noord afdeling Delflands Groen, de Gemeente Midden-Delfland (ook namens de Landschapstafel voor het Bijzonder Provinciaal Landschap van Midden-Delfland), het Hoogheemraadschap van Delfland en de Provincie Zuid-Holland. Ook is de werkgroep Erfgoed van de gemeente Midden-Delfland betrokken geweest. CLM Onderzoek & Advies BV heeft de teksten en het ontwerp opgesteld. 

Deze website is mede mogelijk gemaakt door een bijdrage vanuit het Rijk op basis van het Deltaplan Ruimtelijke Adaptatie.

Foto header: Kees Hummel
Foto’s en illustraties zonder bronvermelding: CLM Onderzoek en Advies
Overige foto’s: zie onderschriften

Copyright © 2023 Bodemdaling Delfland | Uitgevoerd door CLM Onderzoek en Advies